۳ سال پیش در مقاله ای با عنوان “واقعیت افزوده؛ از تکنولوژی گیم تا ابزاری برای بازاریابی” به بررسی یک تکنولوژی نسبتا نوظهور به نام واقعیت افزوده یا Augmented Reality پرداختیم. در آن مقاله عنوان شد که یکی از کاربرد های AR در صنعت بازاریابی، بهبود تبلیغات Hyperlocal محسوب می شود. تبلیغات hyperlocal AR واقع گرایانه هستند، زیرا آنها می توانند اشیاء را بر روی صفحه نمایش گوشی هوشمند نشان دهند. به این ترتیب، مشتریان نه تنها در مورد مکان هایی که ممکن است برای آنها جالب باشد مطلع می گردند، بلکه به آنجا نیز هدایت می شوند.
در روزهایی که صنعت رستوران، کافی شاپ و فست فود یکی از بحرانی ترین دوران خود را پشت سر می گذارد و دائما در حال شنیدن خبر تعطیلی رستوران ها و فست فودها و حتی استارتاپ های شناخته شده در این حوزه مانند چیلیوری و چنگال هستیم، مجموعه دیدو به عنوان یکی از پیشگامان حوزه واقعیت مجازیVR و واقعیت افزوده AR به تازگی اپلیکیشنی را روانه بازار کرده که در انتخاب رستوران و کافه مورد نظر شما به صورت کاملا تخصصی از این تکنولوژی برای ارائه یک تجربه متفاوت به مشتری استفاده می کند. برای آشنایی بیشتر با اپلیکیشن دیدو گفت‌و‌گویی با سید بشیر عابدینی، مدیرعامل و سرمایه گذار و سروش سلیمی، مدیراجرایی و سهامدار این استارتاپ داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
سید بشیر عابدینی دارای سابقه ۱۵ ساله در بازار سرمایه گذاری صنعتی بوده و همچنین در حوزه مشاوره امور مالی و اقتصادی فعالیت دارد. سروش سلیمی نیز کارشناسی ارشد مدیریت، مشاور ارشد فروش در صنعت لوازم خانگی، صنایع برودتی و حرارتی است.
معرفی مختصری در مورد دیدو و نحوه کار آن برای خوانندگان بدهید.
عابدینی: یکی از اصلی ترین تفریحات ما ایرانی ها رستوران گردی و غذا خوردن بیرون از منزل است. بر همین اساس و با توجه به حجم بالای مخاطبین این حوزه، دیدو به مشتری کمک می‌کند که اگر می‌خواهد به رستوران، کافه و حتی باغ رستوران برود، به راحتی فضای محل مورد نظر بصورت ۳۶۰ درجه و غذاها را با استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده به صورت ۳ بعدی مشاهده و بررسی کرده و سپس به رزرو آن محل بپردازد. علاوه براین اگر رستوران سرویس ارسال داشته باشد، کاربران می‌توانند به صورت دلیوری از خدمات رستوران مورد نظر خود استفاده کنند.
طی چند سال گذشته استفاده از تکنولوژی AR در حوزه بازاریابی با استقبال فراوانی روبرو شده است. در مورد فناوری AR توضیحاتی می دهید.
سلیمی: به طور کلی دو نوع از واقعیت افزوده وجود دارد: واقعیت افزوده مبتنی بر نشانگر و واقعیت افزوده مبتنی بر مکان. تبلیغات AR را می توان با کمک هر یک از این ۲ مدل ساخت. تبلیغات AR مبتنی بر نشانگر نیاز به یک نشانگر مانند QRcode دارد. مشتری با دوربین تلفن هوشمند خود آن را اسکن می کنند تا محتوا مجازی را برای آنها به ارمغان بیاورد. تبلیغات AR مبتنی بر مکان که نسبت به نوع اول از پیچیدگی فنی بسیار بیشتری برخوردار است، به هیچ نشانگری نیاز ندارند. در این روش محتوای مجازی بر اساس مکان کاربر و با کمک GPS پوشش داده می شود. ما در دیدو از تکنولوژی نوع دوم استفاده کرده ایم.
ایده اولیه دیدو از کجا شروع شد؟
سلیمی: داستان شروع به همکاری بنیانگذاران دیدو به این شکل بود که یکی از اعضا با دانشگاه Quoc ترکیه در حال اجرای پروژه ای در زمینه استفاده از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در صنعت دکوراسیون داخلی بودند. با توجه به اینکه من چندین سال در حوزه لوازم خانگی فعالیت داشتم، نسخه دمو نرم افزار را در اختیار من قرار دادند. نحوه کار اپلیکیشن به این شکل بود که شما با استفاده از دوربین موبایل، محیط منزل را فیلم برداری کرده و محصول مورد نظر که می توانست مبل، فرش و… باشد، در آن محیط به شما نمایش داده می شد.
بنا به دلایلی، پروژه مورد نظر در آن بازه زمانی و در صنعت دکوراسیون داخلی قابل اجرا و تجاری سازی نبود. بنابراین تصمیم بر این شد تا به سراغ سایر صنایع برویم. صنف رستوران و کافه داری از همه برای ما جذاب تر بود، زیرا تمام پلتفرم های موجود در بازار ایران تمرکز به سفارش و دلیوری غذا بوده و هیچ کدام مشتری را به داخل رستوران یا کافه نمی‌برد، از اینجا بود که به ایده دیدو رسیدیم.
تا این مرحله بر خلاف اکثر استارتاپ‌ها که پای چند برنامه نویس درمیان است و با توجه به ایده شروع به کد زدن می‌کنند، هیچ یک از اعضای تیم ما برنامه نویس نبود. بنابراین ما برای توسعه این ایده خود نیاز به جذب سرمایه و استخدام برنامه نویس داشتیم. برای این کار با سید بشیر عابدینی که قبلا در حوزه لوازم خانگی با هم همکار بودیم صحبت کردیم. در نهایت پس از جلسات متعدد و پخته شدن ایده آقای عابدینی نیز به عنوان سرمایه گذار به تیم اضافه شدند.
مجموع این اتفاقات موجب شد تا یک تیم ۳ نفره شامل من (بنیانگذار و مدیر اجرایی)، سید بشیر عابدینینی (بنیانگذار و مدیرعامل) و امیر شبخیز (بنیانگذار و عضو هیئت مدیره) تشکیل شود.
پس هیچ کدام از ۳ بنیانگذار دیدو، برنامه نویس نبودند. جمع آوری تیم فنی و برنامه نویسی به چه شکل انجام شد؟
سلیمی: طبیعتا برای اجرایی شدن طرح در اولین قدم باید به دنبال برنامه نویس می بودیم. بنابراین با چند شرکت ترک، هندی و اروپایی مذاکره کردیم. با توجه به جذب سرمایه انجام شده و هزینه تیم های برنامه نویس خارجی، امکان برون سپاری پروژه به خارج از کشور وجود نداشت.
عابدینی: از طرف دیگر من به شدت اصرار به جذب نیروی متخصص ایرانی داشتم، زیرا بر این باور بودم که نیروهای متخصص داخلی توانایی راه اندازی و اجرای این پروژه را دارا هستند. بنابراین در پارک های علم و فناوری شهرهای مختلف به دنبال یک تیم فنی برای انجام پروژه گشتیم. پس از جلسات و مذاکرات متعدد با چندین تیم برنامه نویسی، قرارداد پروژه در ۳ فاز رستوران، لوازم خانگی و فرش از تیرماه ۹۸ پروژه استارت زده شد. شروع به کار تیم برنامه نویسی در تیر ماه ۹۸ بود و در مهر ماه ۹۸ اولین نسخه اندروید ما آماده شد. یک ماه بعد نسخه IOS نیز آماده شد.
فرایند عکسبرداری از محیط و غذاها به چه شکل انجام می شود؟
عابدینی: در همان بازه زمانی که تیم فنی در حال آماده سازی اپلیکیشن بود، تیم بازاریابی با برخی از رستوران ها صحبت هایی را انجام داد. نکته جالب در این مذاکرات این بود که تمامی صاحبین رستوران‌ها از اینکه نه تنها می‌توانند محل کسب خود را به صورت ۳۶۰ درجه ببینند، بلکه غذاها نیز به استفاده تکنولوژی AR به صورت ۳ بعدی به مشتریان نمایش داده می شود، بسیار مشتاق و هیجان زده بودند. با این حال اصلی ترین مشکلی که با آن روبرو شدیم، نحوه عکسبرداری بود؛ بخصوص برای غذاها.
با توجه به اینکه تکنولوژی AR در دنیا نیز یک فناوری نو و جدید محسوب می شود و نمونه خارجی برای الگوبرداری ما وجود نداشت. من به جرات می توانم بگوییم نحوه عکسبرداری ما و شیوه تبدیل آن به واقعیت افزوده، نه تنها در ایران، بلکه در جهان برای اولین بار انجام شده است.
در حال حاضر دیدو در چه مرحله ای است؟
سلیمی: در حال حاضر ما در مرحله لانچ و آغاز به کار تبلیغات این اپلیکیشن هستیم، ولی با وجود بیماری کرونا و محدودیت ها ما کمپین تبلیغاتی خود را در ۳ فاز برنامه‌ریزی کردیم.
در فازهای برنامه ریزی شده سعی بر معرفی بهتر دیدو و تمرکز بر این نکته است که دیدو به مشتری کمک می‌کند تا اگر می‌خواهد به رستوران، کافه و حتی باغ رستوران برود، به راحتی فضای محل مورد نظر و غذاها را با کمک تکنولوژی واقعیت مجازی و اقعیت افزوده به صورت۳۶۰ درجه و ۳ بعدی مشاهده، بررسی و سپس رزرو و یا حتی سفارش برای ارسال را انجام دهد.
عابدینی: نکته جالب این است که تا کنون بدون تبلیغات تعداد نصب بالایی را داشته ایم و علاوه بر این نرخ ماندگاری این افراد در اپلیکیشن ما به صورت میانگین نزدیک به ۱۰ دقیقه است که این آماری برای خود ما هم بسیار حیرت انگیز بود.
براساس مطالعات انجام شده در رساله پژوهشی دکتری توسط “طاهره ساعدی”، ۶ شرکت در ایران قادر به ارائه خدمات فناوری واقعیت افزوده هستند و تاکنون بیش از ۴۰ شرکت و سازمان و نشریه در کشور از این فناوری در فعالیت‌های ارتباطی، تبلیغاتی و آموزشی خود استفاده کرده‌اند. از طرف دیگر می دانیم که اسنپ فود در حوزه سفارش گیری غذا، پیشتاز است. اصلی ترین وجه تمایز شما نسبت به رقبا؛ چه شرکت های ارائه دهنده خدمات AR و چه اپلیکیشن هایی مانند اسنپ فود، چیست؟
سلیمی: به طور قطع در اینده از تکنولوژی AR و قابلیت های این فناوری در بازاریابی، فروش، آموزش و تبلیغات بسیار خواهیم شنید و من امیدوارم با توجه به توانمندی شرکت های ایرانی فعال در این حوزه، شاهد پیشرفت های خوبی باشیم.
اینگونه باید گفت که وجه تمایز ما نسبت به رقبای خود این است که درحال حاضر هیچ اپلیکیشنی در ایران وجود ندارد که مشتریان را به سمت رستوران‌ها بکشاند. علاوه بر این هیج نمونه ایرانی هم وجود ندارد که از طریق VR و AR بتواند این خدمت‌رسانی را به مخاطبان خود ارائه دهد. البته رقبایی در خارج از کشور در حال توسعه این ایده هستند که ما در تلاش هستیم سریع‌تر از آنها وارد بازار شویم.
برنامه شما برای توسعه بازار دیدو در داخل و یا ورود به بازارهای خارج از ایران به چه شکل است؟
عابدینی: برای بازار ایران، به دلیل استقبال رستوران و کافه ها از دیدو، تصمیم بر این است که با سرعت بیشتری در سراسر کشور گسترش پیدا کنیم. تصمیم بر این است که پس از لانچ محصول در استان تهران، آماده سازی و مذاکرات برای ورود به استان‌های مازندران و خراسان رضوی را انجام دهیم.
سلیمی: پیش از کرونا با چند کشور عربی حوزه خلیج فارس و همچنین یک کشور اروپایی مذاکراتی را انجام دادیم که مشتاقانه از ما استقبال کردند و حتی پیشنهاد لانچ اولیه در یکی از این کشورها را هم داشتیم. اما با توجه به شرایط فعلی و شیوع ویروس کرونا، ورود به بازارهای خارجی در مراحل بعدی توسعه دیدو قرار خواهند گرفت.
و در پایان اگر موردی هست، بفرمایید
عابدینی: تشکر و قدردانی می‌کنم از تیم دیدو که با وجود نبود هیچ نمونه مشابه از این کسب و کار، با تلاش فراوان و آزمون و خطاهای بسیار توانستند از پس این راه سخت بر بیاییند.
