اگرچه مدیر محصول ، مدیر برنامه و مدیر پروژه نقش هایی کاملا متفاوت را در جریان اداره یک کسب و کار بر عهده دارند اما اغلب آنها را با یکدیگر اشتباه می گیریم. هر کدام از این عناوین ویژگی های آشنایی را در ذهن مخاطبان تداعی می کنند که منجر به تفکیک دشوار آنها از یکدیگر خواهد شد. پیش از آن که به بررسی سمت های مذکور بپردازیم، زمینه مدیریتی مطرح در تک تک این موارد را عنوان خواهیم کرد.
– محصول: یک محصول هر چیزی است که به نیازی خاص در بازار پاسخ می دهد و در واقع مراحل مختلفی از جمله طراحی، توسعه، معرفی، بازاریابی و بازنشستگی را طی خواهد کرد! بدین ترتیب پروژه های متفاوتی طی چرخه زندگی یک محصول اتفاق می افتد.
– برنامه: برنامه گروهی از پروژه های مختلف است که همگام با اهداف شرکت مربوطه طرح ریزی می شوند.
– پروژه: پروژه یک فعالیت موقتی و یا گروهی از فعالیت ها است که به منظور توسعه خدمت و یا محصولی خاص انجام می شود.
بیشتر بخوانید: از مدیریت محصول تا بازاریابی
در بسیاری از کسب و کارها برای رسیدگی به هر مورد سمتی مشخص تعریف شده است. درک صحیح نقاط تمایز هر کدام از پست های مدیریتی نام برده، منتج به اداره ی هرچه بهتر کسب و کار و تصمیم گیری های اصولی تر می شود. اگرچه مدیر محصول، مدیر برنامه و مدیر پروژه اصطلاحاتی هستند که بیشتر در دنیای تکنولوژی کاربرد دارند، اما نمی توان از اهمیت قابل توجه آنها در زمینه های دیگری همچون تولید و بازاریابی کسب و کارهای مختلف نیز چشم پوشی کرد. در ادامه نگاهی به مهم ترین تفاوت ها میان این سمت های مدیریتی خواهیم داشت.
مدیر محصول
مدیران محصول وظیفه تعریف اهداف تجاری استراتژیکی را دارند که منتج به راه اندازی پروژه های مختلف خواهند شد. آنها در مورد یک محصول از طراحی و تولید گرفته تا کیفیت نهایی مطلوب، مسئول هستند. علاوه بر موارد فوق، ارزیابی نیازهای مشتریان و ارائه راه حلی بهینه برای پاسخ گویی به این نیازها نیز بر عهده مدیر محصول خواهد بود. البته اجرای موفق آمیز تمامی این وظایف با کمک تیم های مستقر در سازمان میسر می شود.
همچنین مدیران محصول در برابر نیمه عمر و یا همان چرخه زندگی محصولات تولیدی توسط یک کسب و کار هم مسئول هستند. جالب است بدانید که این مسئولیت حتی شامل سود و زیان ناشی از فروش نیز می شود. مدیر محصول باید قادر به تضمین کالای تولیدی از نظر کیفیت مورد انتظار برای رقابت با محصولات مشابه باشد. هماهنگ سازی تلاش های تیم بازاریابی با اهداف کسب و کار یکی دیگر از وظایف مهم مدیر محصول خواهد بود.
مدیر پروژه
مدیر پروژه مسئول اداره پروژه های در دست اقدام و همچنین طراحی پروژه های جدید است. وی باید روند پیشرفت پروژه ها و یا چالش های ایجاد شده را طی گزارشی کامل به اطلاع سهام داران کسب و کار برساند. در واقع مدیر پروژه باید بیشتر بر جنبه های عملیاتی کار متمرکز شود. مدیریت همزمان بودجه، منابع و فرصت باقی مانده برای اتمام اصولی پروژه، یکی دیگر از وظایف متعدد مدیران پروژه خواهد بود. آنها در مجموع افرادی هستند که پس از کسب تجربه میدانی فراوان، وارد نقش های مدیریتی شده اند.
مدیریت پروژه مجموعه ای از چندین واحد مدیریت ریسک، مدیریت منابع و مدیریت هدف خواهد بود. این دسته از مدیران باید تمامی خطرات پروژه را بررسی کرده و اقدام به رفع آن تا حد امکان کنند. اطمینان از تامین امکانات مورد نیاز تیم عملیات پروژه حال چه منابع باشد و چه زیرساخت های ضروری، بر عهده مدیر پروژه خواهد بود. با این وجود دشوار ترین وظیفه ای که چنین مدیری با آن مواجه می شود، مدیریت هدف عنوان شده است. حفظ تمامی رویکردها و تصمیم گیری ها در جهت اهداف و منافع کسب و کار، مهارتی ویژه می طلبد. دقیقا به همین دلیل است که اغلب از حداکثر ظرفیت ها در زمینه بودجه، منابع و همکاری واحدهای فعال در سازمان کمک گرفته می شود. باید توجه داشته باشید که در مدیریت پروژه همه چیز بستگی به “زمان”، “هزینه” و “کیفیت” خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: مهم ترین مهارت های مدیران کدامند؟
مدیر برنامه
موقعیت مدیر برنامه از یک شرکت به شرکت دیگر و یا از صنعتی به صنعتی دیگر کاملا متفاوت خواهد بود. به طور کلی، یک برنامه متشکل از پروژه های مرتبط به یکدیگر است و از این رو مدیران پروژه دائما به مدیران برنامه گزارش کاری می دهند. بنابراین اگرچه بعد تاکتیکی و اجرایی مدیر برنامه کمرنگ تر از مدیر پروژه است، اما موفقیت تمام اجزای دخیل در یک برنامه وابسته به مدیر مربوطه بوده و به همین علت بار سنگینی را بر دوش خواهد داشت.
یک مدیر برنامه باید فردی با دید وسیع باشد. آگاهی وی از چگونگی تاثیرگذاری تصمیمات بر پیشرفت کسب و کار اهمیت بالایی خواهد داشت. آنها پروژه های لازم برای دست یابی به هدف نهایی را تعریف می کنند. تمرکز بر استراتژی های مناسب در راستای اجرای یک برنامه کلی، از مهم ترین وظایف مدیران برنامه به شمار می رود. حتی توجه به پیامدهای درازمدت پروژه های انجام شده نیز بر حساسیت نقش مدیران برنامه می افزاید.
هر کسب و کاری برای موفقیت حداکثری خود نیاز به هر سه نقش مورد بحث دارد. البته نحوه انتخاب هر سمت و مسئولیت های تعریف شده، تا اندازه زیادی وابسته به گستردگی یک کسب و کار خواهد بود. به عنوان مثال در کسب و کارهای نوپا و یا به اصطلاح استارت آپ ، انتظار می رود که مدیر محصول وظایف مدیر پروژه را نیز انجام دهد.
نتیجه
– مدیران محصول با چرایی یک محصول سر و کار دارند.
– مدیران پروژه با زمان یک محصول سر و کار دارند.
– مدیران برنامه با چگونگی یک محصول سر و کار دارند.
پیشنهاد نویسنده: یک مدیر اثر گذار از خود بسازیم